Ngay sau khi các AI coding tools như GitHub Copilot rồi Cursor xuất hiện, tôi bắt đầu nhận được cùng một câu hỏi lặp đi lặp lại:
"Vậy... điều này có nghĩa là các kỹ sư sẽ nhanh hơn gấp 10 lần bây giờ?"
Đôi khi nó được nói với sự phấn khích. Một vài lần khác, câu hỏi đi kèm với sự lo lắng. Nhưng dù ai hỏi, tôi cũng đưa ra cùng một câu trả lời: Còn tùy!.
Và thành thật mà nói, tôi nghĩ đó vẫn là câu trả lời trung thực nhất mà chúng ta có thể đưa ra.
Nơi AI thực sự giúp chúng ta tăng tốc
Hãy nhớ lại quy trình làm việc của kỹ sư một lần nữa:
Nếu bạn yêu cầu tôi ước tính mỗi giai đoạn mất bao nhiêu thời gian, tôi sẽ nói việc viết code có lẽ là 30% công việc. AI có thể giúp với điều đó, chắc chắn. Nhưng 70% còn lại? Vẫn là công việc của con người, ít nhất là bây giờ.
Vì thế khi ai đó nói, "AI sẽ làm chúng ta nhanh hơn gấp 10 lần", tôi thường hỏi lại họ: "Ở phần nào?"
Bây giờ hãy thực tế. Dựa trên những gì tôi đã chia sẻ, đây là nơi AI thực sự giúp chúng ta nhanh hơn:
- Lập kế hoạch (10%): AI có thể tạo ra các phân tích nhiệm vụ ban đầu, điền vào các mẫu tài liệu, và thậm chí phác thảo các bản thiết kế hệ thống cơ bản. Bạn vẫn cần suy nghĩ, nhưng việc tạo khung nhanh hơn. Dựa vào trải nghiệm thực tế của tôi chúng ta có thể tiết kiệm lên tới 40% thời gian ở đây.
- Viết code (30%): Với các công cụ như GitHub Copilot, ChatGPT, Cursor, hoặc Claude Code, dựa trên đánh giá của đội ngũ chúng tôi với codebase cỡ trung bình, theo thống kê nội bộ, chúng tôi đã thấy được tốc độ tăng khoảng 50% so với trước đây, tất nhiên khi công cụ được sử dụng tốt. AI có thể tạo khung sườn và gợi ý sửa lỗi, nhưng con người vẫn cần đánh giá, lên cấu trúc, và quyết định xem code có đạt tiêu chuẩn hay không.
- Kiểm thử (15%): AI bây giờ có thể tạo test cases từ API specs, mô phỏng tương tác người dùng, và gợi ý các điểm có thể bị lỗi. Chúng tôi đã trải nghiệm tiết kiệm khoảng 50% thời gian trong việc viết end-to-end test.
- Triển khai & giám sát (10%): AI giúp bằng cách phân tích logs và lỗi, cảnh báo trước khi mọi thứ đi sai. Không hoàn hảo, nhưng cũng đạt khoảng 30% cải thiện so với trước đây.
Hãy cũng làm phép tính, tổng mức tiết kiệm khoảng 30% thời gian so với trước đây, tất nhiên với giả định là đội ngũ của bạn biết cách sử dụng AI hiệu quả.
Đó không phải là 10x. Nhưng 30% không phải là chuyện đùa.
Điều đó có nghĩa là gì?
Nếu dự án của bạn mất 10 tuần trước đây, bây giờ nó có thể mất 7. Chúng ta có thêm 3 tuần để hoàn thiện UX, dọn dẹp tech debt, hoặc chỉ đơn giản là ship nhiều hơn. Nhân điều đó lên với số lượng đội nhóm hay một năm 4 quý, đó là tác động thực sự.
Nhưng điều này xảy ra chỉ khi bạn làm việc khác đi.
Bạn không thể chỉ thêm AI và mong đợi
Đây là sự thật khó khăn: AI sẽ không phải là phép màu làm đội ngũ của bạn nhanh hơn chỉ vì bạn đã cài đặt Copilot hoặc Cursor. Bạn cần thay đổi cách bạn làm việc.
Đây là cách mà chúng tôi đã áp dụng:
- Suy nghĩ lại về thời gian: Khi lập kế hoạch dự án, bắt đầu với giả định rằng AI sẽ hỗ trợ, sau đó phản ánh nó trong ước tính. Nếu đội ngũ của bạn chưa thấy bất kỳ tiết kiệm thời gian nào, hãy hỏi tại sao.
- Nâng tầm khả năng sử dụng AI: Làm cho AI trở thành một phần của quy trình làm việc hàng ngày của đội ngũ bạn. Sử dụng nó để viết code, tạo test, viết tài liệu, v.v. Đối xử với AI như một đồng nghiệp tập sự, không chỉ là một công cụ để autocomplete code.
- Loại bỏ công việc lặp đi lặp lại: Công việc lặp đi lặp lại, tóm tắt cuộc họp, báo cáo sự cố? Tự động hóa hết tất cả. Nếu có gì đó xảy ra hai lần, hãy hỏi: AI có thể làm điều này lần tới không?
- Khuyến khích tư duy AI-first: Trước khi bạn bắt đầu bất kỳ nhiệm vụ nào, hãy hỏi: "AI có thể giúp tôi ở đây như thế nào?". Đừng chờ đợi ai đó nói cho bạn. Hãy tò mò. Thử mọi thứ.
- Đừng quên bạn vẫn làm chủ nghề nghiệp của mình: Làm mọi thứ nhanh hơn rất tuyệt, nhưng tốc độ mà không có sự rõ ràng hoặc khả năng bảo trì là quả bom đang chờ nổ tung. Code nhanh vẫn cần phải là code tốt. Bạn không thể biện minh cho code kém chất lượng vì vibe code.
Hãy kết thúc chương này với ba bài học chính:
- AI có thể làm bạn nhanh hơn, nhưng chỉ khi bạn thay đổi cách bạn làm việc.
- Chúng ta có thể mong đợi khoảng 30% tiết kiệm về mặt thời gian nếu sử dụng AI hiệu quả, không phải 10x, trừ khi bạn định nghĩa lại toàn bộ quy trình làm việc.
- Sử dụng AI để loại bỏ các công việc lặp đi lặp lại, nhưng giữ sự phán đoán của con người ở những nơi nó quan trọng.
Tốc độ không phải là về việc gõ nhanh hơn. Nó về việc suy nghĩ tốt hơn. Và đó vẫn là công việc của bạn.